Dopo
la diaspora del gruppo etnico, la lirica lemka ha espresso con toni
ineditamente forti, oltre che autentici e variegati, l’assoluto e
incondizionato attaccamento alla terra delle origini, l’amata
Łemkowyna – per le carte geografiche Łemkowszczyzna. È essa al contempo
“universale, partecipe di tutto quanto sia umano: di ogni cosa possa
commuovere individui di qualsiasi nazionalità e lingua”. La sublimazione
del rimando al fatto storico e ai suoi risvolti più intimi e
particolari messa in atto dagli autori è compiuta a decantare i principi
morali a fondamento del riscatto del male di ogni tempo: il rispetto
per il prossimo, l’amore per il creato, il senso del sacro.
Nasce da
qui la decisione di consegnare al lettore questa parte del repertorio
poetico lemko, in un’antologia volta a farne approdare in Italia i primi
saggi. Di questo patrimonio letterario – monito a favore di un
comportamento etico salvifico per l’umanità – e dell’intera comunità
lemka costituita oggi da alcune migliaia di individui, si intende
contrastare l’oblio trasmettendone i valori più caratteristici ben oltre
i confini geografici originari e invogliando ad una loro più
approfondita conoscenza.
Fanno da contrappunto ai brani scatti
paesaggistici nonché dettagli architettonici, elementi del folclore e
momenti di vita quotidiana immortalati dalla penetrante e ricettiva
sensibilità di Simona Ottolenghi e Roberto Gabriele nella terra patria
di Nikifor ed Andy Warhol.
Silvia Bruni (dalla Postfazione)
Po
rozproszeniu grupy etnicznej, poezja łemkowska przybrała tony niezwykle
silne, autentyczne i różnorodne, absolutnego i bezwarunkowego
przywiązania do ojczystej ziemi, ukochanej Łemkowyny – na mapach
Łemkowszczyzny. A jest ona zarazem „poezją uniwersalną, przeżywającą
humanistyczne wszystko: wszystko, co wzrusza ludzi każdego narodu oraz
każdego języka”. To sublimacja odniesień do faktu historycznego i do
jego najintymniejszych i najbardziej szczegółowych skutków w wykonaniu
autorów, spełniona poprzez analizę podstawowych wartości
przeciwstawiających się ponadczasowemu złu: poszanowania drugiego
człowieka, miłości do tego, co stworzone, poczucia sacrum.
Z takich
aspektów rodzi się wybór, jaki przestawiamy czytelnikowi w niniejszej
antologii, mającej na celu przybliżenie poezji łemkowskiej Włochom po
raz pierwszy. Tej spuściźnie literackiej – wezwaniu do zbawiennej dla
ludzkości postawy etycznej – i całej wspólnocie łemkowskiej, dziś
liczącej kilka tysięcy osób, chodzi o przeciwstawienie się zapomnieniu
przez przekazanie najbardziej charakterystycznych wartości
wykraczających poza geograficzny zasięg zamieszkania tych wspólnot
i o zachętę do ich głębszego poznania.
Uzupełnieniem dla wierszy
opiewających pejzaż czy szczegóły architektoniczne będą fotografie
poświęcone elementom folkloru lub życia codziennego, uwiecznione na
ziemiach ojczystych Nikifora i Andy’ego Warhola dzięki przejmującej
wrażliwości Simony Ottolenghi i Roberta Gabriele.
Silvia Bruni (z Posłowia)
Przełożyła Elżbieta Jogałła
По
розбитю, розсіяню соспільности, лемківска поезия прибрала барз сильны,
автентычны і ріжнородны тоны абсолютного привязаня до рідной землі,
улюбленой Лемковины. А єст она єдночасно «універсальном поезийом,
пережываючом гуманістычнe вшытко: вшытко, што зворушат люди каждой нациі
і каждого языка» (Збіґнєв Сятковскій). То сублімация однесінь до
історичного факту і до його найінтымнійшых і найдетальнійшых наслідств в
выконаню авторів, створена дорогом аналізы основных вартости, што
противлят ся одвічному злу: пошаны другого чловека, любови до того, што
створене, почутя сакрум.
З такых аспектів родит ся выбір, што
представленый є чытательови в антолоґіі, цілю якой є приближыти
лемківску поезию Італиянцям першый раз. Тій літературній спадковині –
закликови до сохраняючой чловече добро етычной поставы – і цілій
лемківскій спільноті, што днес чыслит парунадцет тисячи осіб, іде о
протиставліня ся забытю через переданя найбарже характеристычных
вартости, што выходят поза ґеоґрафічну обшыр прожываня той спільноты, і о
заохочыня до єй глубшого познаня.
Дополніньом верши будут
фотоґрафіі вказуючы краєвид, архітектонічны елементы або елементы
фольклору і штоденного жытя, зроблены на рідній земли Никыфора і Енді
Варголя завдякы проникаючій вражливости Сімоны Оттоленґі і Роберта
Ґабрієле.
Сільвія Бруні (зо завершаючого слова)
Перевела Наталия Малецка‑Новак
