Przed Petrarką

Bohaterką tej antologii jest trzynastowieczna poezja włoska, od pierwszych wierszy tworzonych w volgare, które wyszły spod pióra poetów szkoły sycylijskiej, do najdoskonalszego wcielenia ideałów słodkiego nowego stylu, jakim stała się u schyłku tego wieku poezja Dantego Alighieri. Tę bogatą i zaskakującą swą różnorodnością oraz kunsztem twórczość literacką ukazujemy polskiemu czytelnikowi po raz pierwszy. Dotąd swą przygodę z włoską poezją w przekładach zaczynał on zwykle od lektury sonetów Petrarki albo od Nowego życia Dantego. A przecież geniusz tych dwóch twórców nie rozwinął się w próżni, obaj sięgali do istniejącej już tradycji, rozwijając wypracowane przez nią formy i motywy. Trudno zrozumieć w pełni Nowe życie, nie znając programu szkoły słodkiego nowego stylu; nie można docenić oryginalności rozwiązań artystycznych Petrarki, jeśli nie porówna się ich ze wzorami, które twórczo wykorzystał. Już choćby z tego tylko powodu trzynastowieczna włoska poezja zasługuje na ukazanie jej w polskiej szacie językowej. Interesująca jest także kwestia wpływu, jaki na pierwszych twórców piszących w volgare wywarły wzorce literatury francuskiej i prowansalskiej, sposób, w jaki rozwinęły się one i wzbogaciły we Włoszech, by ostatecznie przewyższyć swoje pierwowzory i stać się z kolei modelem dla innych literatur narodowych. I wreszcie, co bardzo znamienne, wśród włoskich poetów piszących w trzynastym wieku wielu było twórców naprawdę wybitnych, takich jak Giacomo da Lentini czy Guido Guinizzelli, o których zapewne więcej by mówiono, gdyby nie przyćmiła ich potęga geniuszu trzech koron, Dantego, Petrarki i Boccaccia. Ukazując polskiemu czytelnikowi ewolucję włoskiej liryki w XIII wieku i przedstawiając najwybitniejsze teksty ówczesnych twórców, antologia ta pragnie zatem zapełnić dotkliwą lukę w recepcji tej poezji w naszym kraju,